لغزندگی مهرهای
تعریف: لغزندگی مهره ای به جابه جایی رو به جلوی یک مهره بر روی مهره زیرین خود گفته میشود. این رخ داد معمولاً در مهرههای پایین ستون فقرات (ناحیه کمری) و به خصوص در دو مهره آخر رخ میدهد. در بعضی مواقع این جابه جایی سبب فشار به عناصرعصبی موجود در کانال بین مهرهای و سوراخهای بین مهرهای میشود.
علت: مهرهها در پشت مثل حلقههای زنجیر، با مفاصل کوچک در همدیگر قفل می شوند. هر گونه نقص در امتداد یا استحکام این مفاصل یا تیغه بین این مفاصل (Pars) سبب از هم گسیختگی این انسجام شده و در نهایت به سرخوردگی مهره میانجامد.
![\"\"](\"https://aghayebeigi.ir/wp-content/uploads/2020/04/لغزندگی-مهره-ای1.jpg\")
طبقه بندی: در کل این لغزندگیها به دو گروه تقسیم میشوند: الف- تکاملی، ب- اکتسابی
در حالت تکاملی که بعضاً مادرزادی هم گفته میشود نقص مفصل یا تیغه بین آن از ابتدای تولد وجود دارد و با رشد کودک تکمیل میشود. بعضی ورزشها و رفتارهای رو به عقب کمری در کودکان با زمینه قبلی (والیبال یا بسکتبال و…) سبب شکستگی حاد یا مزمن تیغه پشت مهره ای میشود و اغلب ترمیم نمییابد و نهایتاً سبب علائم میشود. آخرین مهره کمری معمولاً در این گروه گرفتار میشود و تنگی سوراخ بین مهره ای سبب ایجاد علامت میشود. بروز علائم در کودکان نسبت به والدین متفاوت است. اغلب اینها بدون علامت هستند. درد و سفتی عضلات ساق و ران، اختلال راه رفتن و کمردرد میتواند رخ دهد. آمار مبین آن است که 5 تا 6 درصد سربازان در بررسی رادیولوژی این مشکل را دارند. در گروه اکتسابی شایعترین حالت لغزندگی مهره ای در بیماران آرتروز ستون فقرات در سنین بالا، معمولاً در خانمها و معمولاً در مهره L4/5 (یکی به آخر) رخ میدهد و گاه شکستگیهای ناشی از ضربات یا التهابات یا تومورها سبب این از هم گسیختگی زنجیره پشتی میشود. این سرخوردگی معمولاً سبب تنگی کانال اصلی نخاعی و سوراخهای بین مهره ای میشود. بعضاً بدون علامت است ولی به تدریج سبب درد پاها و کمردرد و اختلال حس اندام تحتانی و در موارد نادر اختلال کنترل ادرار و روده میشود. این بیماران تا متراژ مشخصی را قابلیت راه رفتن دارند و به تدریج حین راه رفتن خم میشوند و نهایتاً مجبور به نشستن میشوند.
درمان: در لغزندگیهای تکاملی و در سنین کم و موارد شکستگی حاد تیغه بین مفصلی سه ماه کمربند طبی توصیه میشود و در موارد مزمن رفتارهای صحیح حرکتی و ورزش مناسب توصیه میشود. در موارد اندک بعد از یک سال از درمان اولیه و یا لغزندگی بیشتر از 50 درصد درمان جراحی لزوم پیدا میکند. در لغزندگیهای اکتسابی (سنین بالا) تغییر رفتارهای زندگی روزمره اعم از ننشستن روی زمین و کاهش وزن و … توصیه میشود. تقویت عضلات با فیزیوتراپی همواره در ابتدای درمان توصیه میشود که در اغلب موارد بهبودی حاصل میشود و در صورت عدم بهبودی، درمان جراحی که معمولاً همراه با پیچ گذاری و خشک کردن دو مهره ناپایدار است جایگاه پیدا میکند.
نتیجهگیری: اکثریت لغزندگیهای بین مهره ای چه در سنین کم و یا سنین بالا با رعایت اصول رفتاری و حرکتی و تقویت عضلات، بدون علامت یا کم علامت میشود و نیاز به مداخله جراحی نمی باشد.