تصور اینکه شکستگی استخوان تنها در سالمندان مبتلا به پوکی استخوان دیده می شود باوری خام و ناپخته است. شکستگی استخوان می تواند در سنین مختلف و به دلایل بسیاری به وجود آید. گاهی یک شکستگی ناچیز در طول زمان در اصلاح جوش خورده و ترمیم می شود، اما تمامی شستگی ها این خاصیت را ندارند. در واقع سن بیمار، میزان شکستگی و نوع استخوان تعیین کننده بهبودی آن است. برخی شکستگی ها با همراه داشتن عفونت می تواند افراد را با خطرات جدی تر مواجه کند.
ما در این نوشتار با تشریح تمامی جوانب این عارضه شما را با علائم و نحوه درمان شکستگی استخوان بیشتر آشنا می کنیم.
شکستگی استخوان چه موقع رخ می دهد؟
زمانی که فشار وارده به استخوان بیش از میزان مقاومت استخوان باشد موجب ترک خوردگی و شکستن آن خواهد شد. شکستگی استخوان ممکن است به صورت خفیف و یا بسیار شدید ایجاد شود. برای مثال ممکن است ضربه وارده به استخوان موجب تکه شدن آن و در مواقعی منجر به خرد شدن کامل استخوان شود.
همانطور که اشاره شد عواملی بر روند ترمیم استخوان تاثیر می گذارند. از جمله: سن افراد، ابتلا به بیماری زمینه ای، عفونت و صدمه به عضلات مجاور می تواند دوران بهبودی شکستگی استخوان را طولانی تر کند.
انواع شکستگی استخوان
شکستگی استخوان می تواند به دو صورت اتفاق افتد:
- شکستگی باز استخوان
- شکستگی بسته استخوان
در شکستگی باز استخوان، پوست ناحیه شکسته شده به علت بیرون زدگی استخوان باز خواهد شد. اما در صورت عدم ایجاد زخم و پارگی پوست به آن شکستگی نوع بسته می گویند. نکته حائز اهمیت این است که در شکستگی های نوع باز به دلیل پارگی پوست و خونریزی احتمال بروز عفونت نیز وجود خواهد داشت. در این نوع شکستگی ممکن است استخوان شکسته شده برای ارکان جانبی خطر ساز باشد.
از دیگر انواع شکستگی استخوان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شکستگی انفجاری استخوان
- شکستگی خرد شده استخوان
- شکستگی فشاری استخوان
- شکستگی همراه با در رفتگی استخوان
- شکستگی ترکه سبز
- شکستگی مویی
- شکستگی در هم فرورفته استخوان
- شکستگی داخل مفصلی
- شکستگی طولی استخوان
- شکستگی مایل استخوان
- شکستگی مارپیچی استخوان
- شکستگی تنشی استخوان
- شکستگی هلالی استخوان
- شکستگی عرضی استخوان
- شکستگی پاتولوژیک
علائم شکستگی استخوان
امکان دارد شما با احساس درد در قسمتی از بدن تصور کنید که استخوان آن ناحیه دچار شکستگی شده باشد. اما باید توجه داشته باشید نشانه های بی شماری وجود دارد تا بتوان به طور قطع بر شکسته شدن استخوان اذعان کرد.
علائم شکستگی استخوان را در ادامه بیشتر بررسی می کنیم:
- بروز تورم: تورم اولین نشانه ای است که پس از شکستگی مشاهده خواهد شد. لبه های برنده استخوان در اثر شکستگی منجر به پارگی و آسیب به بافت های مجاور شده که تورم و التهاب را در پی خواهد داشت.
- احساس درد هنگام لمس: اغلب پزشکان در معاینات اولیه با لمس محل آسیب دیده احتمال شکستگی
و یا عدم شکستگی را خواهند داد. لمس محل شکستگی استخوان برای بیمار بسیار دردناک خواهد بود. - تغییر شکل ظاهری: این مورد زمانی اتفاق می افتد که استخوان به طور کامل شکسته باشد که خود را با انحراف و یا کوتاه شدگی نشانه می دهد. اما در موارد ترک و مو برداشتن اسخوان تغییر شکل مشاهده نخواهد شد.
- ناتوانی در حرکت دادن عضو: زمانی که استخوان ناحیه ای از بدن دچار شکستگی شود فرد توانایی تحمل درد در هنگام حرکت آن عضو را نخواهد داشت. بنابراین سعی می کند عضو آسیب داده را بی حرکت نگه دارد.
- تغییر رنگ پوست: ممکن است در طول زمان ناحیه شکسته شده دچار رنگ پریدگی و یا کبودی شود.
از دیگر نشانه های شکستگی استخوان می تواند به احساس وجود فاصله بین استخوان و همچنین احساس ساییدگی آن اشاره کرد.
آیا می توان از شکستگی استخوان پیشگیری کرد؟
از جمله راه های پیشگیری از شکستگی استخوان استفاده از مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین D است. فعالیت های جسمانی مداوم نیز می تواند افراد را در برابر آسیب های این چنینی مصون دارد. اگر در ورزش های خاصی فعالیت دارید و یا از موتور سیکلت استفاده می کنید، بهتر است برای جلوگیری از آسیب به استخوان ها از از لوازم محافظت کننده استفاده کنید.
روش های تشخیص شکستگی
روش های تشخیص استخوان شکسته از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که اولین گام برای درمان موفقیت آمیز، تشخیص دقیق و به موقع استخوان شکسته است.
در این راستا ابتدا پزشک از طریق معاینه فیزیکی و پرسیدن سوالاتی در مورد نحوه آسیب دیدگی، تشخیص اولیه شکستگی را می دهد. سپس با استفاده از روش های پیشرفته تر مثل تصویربرداری، وضعیت دقیق شکستگی استخوان و نوع آن مشخص می شود. عکس برداری اشعه ایکس از اندام آسیب دیده، اغلب اولین گام تشخیصی است. تصاویر اشعه ایکس به خوبی محل و نوع شکستگی را نشان می دهد. اما در موارد پیچیده تر، پزشکان از تصویربرداری های پیشرفته تری مثل سی تی اسکن، ام آر آی و اسکن استخوان ها استفاده می کنند.
- سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس و محاسبات کامپیوتری، تصاویر دقیق سه بعدی از شکستگی فراهم می کند.
- ام آر آی نیز با امواج رادیویی و مغناطیسی، تصاویر با کیفیت بالایی از بافت های نرم و سخت بدن از جمله استخوان ها، تهیه می کند.
خوشبختانه با بهره گیری از روش های مدرن تصویربرداری پزشکی، تشخیص دقیق و به موقع شکستگی استخوان و شروع به موقع درمان، امکان پذیر می شود.
راه های بهبودی استخوان شکسته
روش های درمانی متنوعی برای شکستگی های استخوان وجود دارد که با پیشرفت علم پزشکی، روزبه روز دقیق تر و مؤثرتر می شوند. ابتدا اندام آسیب دیده را با استفاده از باندپیچی، آتل یا دستگاه های ثابت کننده خارجی تثبیت می کنند تا از بدتر شدن شکستگی جلوگیری شود. سپس بسته به نوع و محل شکستگی، از روش هایی مثل گچ گیری، جراحی و استفاده از وسایلی مانند پین، پیچ، پلیت یا سیم استفاده می شود تا استخوان های شکسته به هم متصل و ثابت شوند.
- در گچ گیری اندام آسیب دیده را با گچ نگه می دارند تا بتواند صحیح التیام پیدا کند.
- در جراحی معمولاً از وسایل ارتوپدی برای استحکام بخشیدن به استخوان های شکسته و نگهداشتن آن ها در محل استفاده می کنند.
به طور کلی در صورتی که شکستگی استخوان به شکل خفیف رخ داده باشد، مراقبت های معمول می تواند موجب جوش خوردن استخوان شود. اما در صورتی که شکستگی کمی شدید تر باشد بی تحرک سازی عامل مهمی در بهبودی خواهد بود. از راه کارهایی که منجر به جوش خوردن استخوان شکسته می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از آتل و گچ گرفتن استخوان
- استفاده از صفحات فلزی
- استفاده از نیل اینترامدولاری
- استفاده از ثابت سازی خارجی
شما می توانید جهت تعیین وقت و دریافت مشاوره درمورد بیماری های ارتوپدی و روش های درمانی در ارتوپد با دکتر عبدالله هادی، بهترین متخصص جراحی ارتوپدی در اصفهان با شماره 03132240080 تماس بگیرید.
دوره نقاهت و فیزیوتراپی
دوره نقاهت و بازتوانی پس از درمان اولیه شکستگی استخوان، نقش مهمی در بازگرداندن سلامت و عملکرد طبیعی اندام آسیب دیده دارد. این مرحله می تواند چند هفته تا چند ماه طول می کشد. در این مدت، فیزیوتراپیست با طراحی برنامه ی ورزش درمانی، دامنه حرکتی مفاصل و قدرت عضلانی را به تدریج بازمی گرداند. هرچه فرد زودتر شروع به فعالیت های توانبخشی کند، روند بهبودی سریعتر پیش می رود. در ابتدا فیزیوتراپی، شامل ماساژ، تحریک الکتریکی عضلات و حرکات ملایم است. سپس با توجه به درد و ورم فرد، به تدریج دامنه و شدت تمرینات افزایش می یابد تا قدرت و استقامت لازم بدست آید.
بنابراین دوره بازتوانی پس از شکستگی، یک فرآیند آرام اما پیوسته ی بازگرداندن اندام به وضعیت بهینه و سالم است که با نظارت تیم پزشکی و مشارکت فعال بیمار، نتیجه بخش خواهد بود.
عوامل موثر در زمان بهبودی
زمان لازم برای بهبودی کامل شکستگی استخوان، بستگی به چندین عامل دارد که برخی قابل کنترل و برخی خارج از اختیار شما و پزشک است. سن، سلامت و وضعیت جسمانی قبلی ، از جمله عوامل مؤثر بر سرعت بهبودی محسوب می شود. به طوری که هرچه شما جوانتر باشید، روند التیام طبیعی استخوان هایتان سریعتر است.
نحوه ی مراقبت و بهداشت نیز پس از شکستگی و پایبندی به دستورات بهترین متخصص ارتوپد، از عوامل کلیدی در دوران بهبودی و نقاهت محسوب می شود. همچنین نوع شکستگی، محل آن و شدت آسیب به بافت استخوان و نرم، بر مدت زمان لازم برای ترمیم و بهبودی تأثیر زیادی دارد.
به طور کلی عواملی مثل سن بیمار، میزان شکستگی، ابتلا به بیماری خاص و استعمال دخانیات در کنار درمان مناسب، بازتوانی و پیگیری های پزشکی، زمینه ساز بازگشت سریعتر شما به زندگی عادی می شوند.
در صورت جوش نخوردن استخوان چه اقداماتی لازم است؟
اگر فرد با انجام روش های فوق الذکر و مراقبت های لازم بهبود نیافت، جراح ارتوپد ممکن است از یکی از روش های زیر برای ترمیم استخوان استفاده کند:
- اولتراسوند درمانی
- پیوند استخوان
- استفاده از سلول های بنیادی
هر یک از این اقدامات می تواند عامل بهبودی فرد بیمار باشد. البته که این راه های درمانی خود نیز می تواند دارای عوارضی نیز داشته باشد که در ادامه می خوانید:
عوارض جانبی درمان شکستگی و عوارض عدم درمان
عدم درمان به موقع و مناسب شکستگی استخوان، می تواند منجر به عوارض جبران ناپذیری شود. از دست رفتن عملکرد اندام، عفونت های استخوان و مفاصل، آرتریت و التهاب مزمن، از جمله این عوارض هستند. گاهی اوقات به دلیل عدم درمان، استخوان های شکسته به درستی ترمیم نشده و دچار جابجایی یا چرخش نادرست می شوند. این امر موجب ناهنجاری و کوتاهی اندام می گردد. در بسیاری از موارد هم، تداوم فشار وزن بر روی استخوان های شکسته، باعث تخریب بیشتر آنها شده و احتمال بروز عفونت و التهاب را بالا می برد.
عوارض ذکر شده، سبب درد مزمن، کاهش شدید کیفیت زندگی و ناتوانی خواهد شد. بنابراین، درمان به موقع و مناسب شکستگی ها بسیار ضروری است.
همچنین برخی روش های درمانی ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد که عموما شامل موارد زیر می شود:
- جوش خوردن استخوان در محل نامناسب
- بروز اختلالات رشدی استخوان
- بروز عفومت های مکرر استخوان
- مرگ استخوان
توصیه پایانی
در اخر نکته ای را باید در خصوص ابتلا به شکستگی استخوان در میان بانوان بیان کنیم. علاوه بر سن در بروز شکستگی استخوان ورود به دوران یائسگی می تواند بانوان را مستعد این عارضه کند. کاهش کلسیم در این بانوان خود عاملی اساسی در بروز شکستگی های استخوانی است. بنابراین به این افراد توصیه می شود در دوران یائسگی بیش از پیش مراقب میزان کلسیم و تراکم استخوان خود باشند.
اگر شما کاربران گرامی ساکن شهر اصفهان و شهرهای اطراف آن می باشید می توانید به جراح و متخصص ارتوپد خوب در اصفهان مراجعه کنید تا مشکل شما مورد بررسی قرار گرفته و اقدامات درمانی لازم انجام گیرد.
سوالات متداول شکستگی استخوان
علائم اصلی شکستگی استخوان چیست؟
علائم شایع شکستگی عبارتند از درد شدید، تورم، کبودی، حساسیت یا بی حسی در ناحیه شکستگی، ناتوانی در حرکت دادن اندام، تغییر شکل یا چرخش غیرطبیعی اندام.
انواع رایج شکستگی چیست؟
شکستگی ها انواع مختلفی دارند مانند شکستگی بسته، شکستگی باز، شکستگی با جابه جایی قطعات استخوانی، شکستگی فشاری، شکستگی پیچیده و غیره.
متداول ترین روش های درمان استخوان شکسته چیست؟
شایع ترین روش های درمان شکستگی عبارتند از: گچ گیری اندام، استفاده از پین و لوله، پلیت گذاری به وسیله جراحی، بخیه زدن استخوان های شکسته به هم، ثابت کردن استخوان با بیرونی ترین ابزارها مثل آتل.
مدت زمان بهبودی یک شکستگی چقدر است؟
مدت زمان بهبودی بستگی زیادی به نوع و شدت شکستگی دارد، اما کمترین زمان لازم حداقل 6 هفته است. البته در برخی شکستگی ها ممکن است تا 6 ماه یا بیشتر هم طول بکشد.</p>
آیا شکستگی های استخوان قابل پیشگیری هستند؟
بله، پیشگیری از شکستگی تا حد زیادی امکان پذیر است. مصرف منابع کافی کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان، ورزش های استقامتی، پرهیز از موقعیت های پرخطر، اصلاح شیوه زندگی و رفتارهای پرخطر می تواند از بروز شکستگی پیشگیری کند.
